Önder Eren’e tüketiciye barter olanağı sağladığı TakasMerkezi.com Projesinin süreçlerini sorduk…

TakasMerkezi.com nedir? Ne işe yarar?
Kısaca anlatmak gerekirse; takasmerkezi.com, alıcılar ile satıcıları ortak bir pazarda buluşturan ve aralarındaki ticarette para kullandırmayan yeni bir eticaret iş modelidir. TakasMerkezi.com sayesinde üyeler, artık sahip olmak istemedikleri ürünleri sistemde satarak, yine sistem içerisinden istedikleri ürünleri alabilecekler (bunun için 18 ana kategori, 250den fazla da alt kategori mevcut)

Girişim olarak Takas Merkezi:

Takas Merkezi ile başlangıç amacınız neydi? ve çıkış noktanız neresi?
TakasMerkezi.com fikri 2004 yılı başında, bir yazılım projesi sırasında zihnimizde şekillendi. Bir barter şirketi için operasyon yazılımını hayata geçiriyorduk ve o süreçte, kavram üzerinde hem teorik hem pratik bilgimiz artınca, bu iş modelinin neden sadece kurumlar arasında olduğunu, neden bireyler arasında da benzer bir sistemin olmadığını düşünmeye başladık. Bu da takasmerkezi.com‘ un çıkış noktası oldu.  Başlangıç amacımız, barter sistemine inovasyon katıp bunu B2B (işten işe) bir modelden C2C (müşteriden müşteriye) bir modele çevirmekti. “Eğer artık istemediğimiz bir ürünü sattığımızda, aynı platformda satın almak istediğimiz bir ürünü bulabiliyorsak, neden para kullanalım?” sorusunun cevabı olarak da siteyi konumlandırdık. 2004 Nisan’da alan adını kaydetmişiz. Nihayet 27 Haziran 2008’de de yayına açtık.

Takas Merkezi Künyesi?

TakasMerkezi.com’un kurucusu ve fikir sahibi benim.
TakasMerkezi.com’un üst çatısı ise yaklaşık 2000 yılından beri faaliyette olan Mavi Kelebek New Media Solutions isimli şirketimdir.
Proje ekibimiz 2 yazılımcı, 1 grafiker-3d animator ve 1 proje yöneticisi şeklinde oluştu.

En çok zorlanacağınızı düşündüğünüz konu ne oldu?

TakasMerkezi.com daha önce denenmemiş bir iş modeline sahip. Tabanda görünen takas kavramına milletçe aşina olsak ta, sistemin aslında barter iş modelinden devşirilen cari hesap tabanlı yapısı, son kullanıcı için büyük bir yenilik olacaktı. Biz bu iş modelini “merkezi takas” olarak isimlendirmiştik. En zor olan tabi ki bunu en doğru, en basit şekilde anlatabilmekti bizim için. Hala da önümüzdeki en ciddi sıkıntı budur. Denenmiş bir model sözkonusu olsaydı basitçe “XYZ.com gibi” derdik ve onların atlattığı bu zorlu süreç sonucunda bir adım öne geçer ve bu zorluğu yaşamazdık.  Ve tabi bununla bağlantılı olarak, C2C ve arkadaşlık-kominite sitelerindeki önemli bir sıkıntı olan herkesin güven duyacağı ürün-üye eşiğini aşmak ta zorlanacağımız diğer bir husus idi ve tahminimizde yanılmıyoruz.

Yatırım maliyeti ne düzeyde?
Özkaynaklarımızla finanse ettiğimiz ve harici bir yatırım almadığımız için çok net bir rakam vermek zor fakat yaklaşık 1 senelik geliştirme sürecinin bize maliyetinin, minimum 50.000 – 100.000 USD aralığında olduğunu tahmin ediyoruz.

Sitenin Gelir modeli ne şekilde?

Sitenin gelir modeli “verilen hizmet karşılığı olarak tahsil edilen komisyon” olarak özetlenebilir. Alıcılar, kazandıkları ürünlerin satış bedeli olan puanın maksimum %10’u kadar olan kısmını gerçek para olarak takasmerkezi.com‘a komisyon şeklinde ödüyorlar. Bu bizim birincil gelir kalemimiz. Bir yan gelir kalemi ise, yetersiz alım gücünün arttırılması için teminat amacı ile yatırılan paraların geri çekilene kadar ki işletilmesi noktasında oluşacaktır, benzer açık arttırma sistemini kullanan sitelerde olduğu gibi.
Fakat biz daha çok komisyon noktasına odaklanıyoruz.

Müşteri açısından Takas Merkezi:

Takas Merkezi ile kullanıcı ne kazanacak?

TakasMerkezi.com sayesinde artık ihtiyaç duymadığımız ürünleri veya sahip olduğumuz bazı imkanları (ingilizce dersi vermek gibi…) elden çıkarıp, bunların satışından kazandığımız puanlarla, siteden istediğimiz ürün veya hizmeti satın alabileceğiz. Tüm bu işlemler sırasında alıcılar ile satıcılar arasında hiçbir şekilde para transferi sözkonusu olmayacak. Sadece alıcılar cuzi bir oranda komisyon bedeli ödeyecekler. Satıcı pozisyonunda iken listeleme vb. hiçbir kalem dolayısı en ufak bir bedel sözkonusu olmayacak.

Kullanışlılığı ne düzeyde?
Siteyi tasarlarken özellikle benzer mekanizmaları (açık arttırma vb.) çok detaylı analiz ettik. Bu süreçte 2 ayrı tasarımı da çöpe attık. Sonuçta kullanımı kolay, ajax ile desteklenmiş etkin bir arabirim elde ettiğimizi düşünüyoruz. Şu ana kadar gelen pozitif geri dönüşler de doğru yolda olduğumuzu gösteriyor bize.  Tabi ki sisteme yabancı kişilerin ilk girişte bu sistemin mantığını kavramalarını beklemek çok ütopik olur ama bu seviyeyi yukarı çekmek için de bazı düşüncelerimizi süreç içerisinde hayata geçireceğiz.

Üyeye sunacağı ayrıcalık, yada neden üye olunmalı?

TakasMerkezi.com kapalı bir mimariye sahip olduğu için, dışarıdan bir ziyaretçinin siteden faydalanması mümkün değil. Tüm sistem bir cari hesap üzerinden döndüğü için, üye olmak sistemin tanımı gereği şart. Eğer para ile işleyen bir sistem olsaydı belki sadece o işlem için üye olup çıkabilirlerdi fakat sanal para noktasında, üyenin geçmişi ve profili, üyeliğinin devamı ve sistemi sağlıklı bir şekilde kullanabilmesi için kilit rol oynuyor. Ayrıca üyeler süreç içerisinde profil ve işlem sayısı durumlarına göre farklı üyelik seviyelerine çıkabiliyorlar ki bu da örneğin alıcı pozisyonunda daha düşük komisyon demek olabiliyor.

Pazarlama açısından Takas Merkezi:

Türkiye’de veya dünyada rakip siteler mevcut mu? Varsa hangileri?
Bu modeli biz yarattık diyecek kadar da iddialıyız. Süreç içerisinde 70-80 site inceledik ama tamamı bildik birebir takas modeline odaklıydı. Bu ayrışmayı yapmak için bence barterı iyi analiz etmiş olmak şart. Bizim şansımız da bunu yazılım üretecek seviyede tecrübe etmiş olmamızdır. Ancak bu şekilde bu inovasyonu akıl edebilirdik. Tek olduğumuz için de  herhangi bir site ismi telaffuz edemiyorum.

Rekabette öne çıkaracak unsurlar?
En önemli unsur tabi ki benzer bir iş modelinin ne Türkiye’de ne de dünyada olmaması. İlk olmak her zaman bir web girişimi için önemli bir avantajdır. Üye derinliği bu tip bir iş modelinde çok önemli olduğu için de süreç içinde bu ilk olmak bize dominant olmayı da sağlayacaktır rekabet oluşsa bile.
Para kullanılmaması, insanların ürünlerin geri dönüşümüne de katkı sağlayarak sosyal bir değer üretmeleri de diğer avantajlarımız bence. Ki satacağınız ürünlerin değerinde talep görmesini sağlayacak başka bir model de şu anda mevcut değil. (para söz konusu olan platformlarda ikinci el bir ürün genellikle değerinin altında alıcı bulur)

Kime hitap ediyor?
Elindeki ürünleri ve hizmetleri değerlendirmek isteyen herkese hitap ediyor. Başta interneti kullanan kitle hedef olsa da ileri ki aşamalarda sanaldan çıkabileceğimiz açılımları da görebiliyoruz. Tabi ki bunun için çok yaygın bir kullanımı yakalamak gerekiyor. Sitemize ilk etapta çekmek istediğimiz kitle ise (adaptasyonu daha hızlı olacağı için) kitap, dvd, oyun, bilgisayar-elektronik gibi ürünleri tüketen insanlar.

Altyapı Açısından Takas Merkezi:

Hangi teknolojileri kullandınız?
TakasMerkezi.com için .NET framework ve sql server veritabanı platformunu kullandık.

Süreçle siteye eklemeyi düşündüğünüz diğer modüller nelerdir?

Aslında faz 2 olarak konumlandırdığımız bazı özellikler şu anda da hazır. Fakat bunları devreye almadan önce, aşılması gereken bazı eşikler olduğunu düşünüyoruz. Hedeflerimize vardığımızda ise bunları birer birer devreye alacağız. Bir örnek vermek gerekirse, bir ürünü birden çok kişinin desteği ile almaya yarayan “Birlikte Al” özelliğini söyleyebilirim.

Son olarak projeniz ile ilgili okuyucularımıza söylemek istediğiniz birşey var mı?
TakasMerkezi.com’un size sağlayacağı faydayı anlayabilmek için sistemini uzun uzadıya incelemenize gerek yok aslında. Üye olup bir kitap veya bir dvd gibi zaten okuyarak veya izleyerek tükettiğiniz bir ürünü ekleyin. Bu satıldığında kazandığınız puanla sistemden yeni bir kitap veya bambaşka bir ürün aldığınızda, neyin cevabı olduğu ve hangi açığı kapattığını zaten çok net anlayacaksınız.

Türkiyedeki web girişimcilerine söylemek istediğiniz birşey var mı?
Projenizi yayına geçirene kadar inandığınız şeylerden taviz vermeyin. Türkiye’de birbirini destekleyenlerden oluşan bir ekosistemi bugün tekstil sektörü gibi devasa bir sektör bile tam anlamıyla kuramamışken, daha emekleyen web sektöründe böyle birşey beklemeyin.  Herkes harikasınız derse birşeyler ters gidiyordur zaten. Mutlaka sebepsiz yere size düşman olanlar veya tamamen yıkıcı eleştirilerle sosyal ağ platformlarında üstünüze gelenler olacaktır. Bu insanlara olabildiğince kayıtsız kalın ama size veya girişiminize zarar verecek seviyeye geldiklerinde de, mücadele etmeniz gerektiğini bilin. Yılmak ve boyun bükmek zaten böyle insanların sizden beklediği, hedefledikleri amaçtır. Bu yüzden böyle şeyleri, girişiminiz adına motive olmak için kullanabilmeniz gerekir.  Bir projeyi düşünmenizle hayata geçirmeniz arasına çok zaman sokmayın. Mükemmel, kusursuz bir ürün yerine, hataları olan ama işleyen optimum ürünü hedefleyin. Zaten siz doğru bir noktayı gördüyseniz, sorunlarınız olsa da kullanıcılarınız sizi sahiplenecektir (twitter bir dönem sıklıkla çökse de kimse farklı bir servise kaymadı örneğin)  Bu hızlı olma konusunda sanırım en iyi örnek Alex Tew’in http://www.milliondollarhomepage.com/ adresli projesidir. Düşünmesi ile hayata geçirmesi arasında bir hafta bile yoktur. Sonuç: 21 yaşında 1 milyon dolarlık bir kazanç sağlayan, harika bir web projesidir.
Bir arkadaşımdan duyduğum bir söz ile de önerilerimi noktalamak istiyorum:  “Bazı insanlar konuşur, bazıları çalışır… Bazı insanlar şaka yapar, bazılarının kendileri şakadır”
Şaka insanlara dikkat edin,  konuşanlardan değil çalışanlardan olun, mutlaka başarılıyı yakalarsınız.