1996’dan beri çalışma hayatındayım ve çok şanslıyım ki bu çalışma hayatımın yaklaşık 7 yıllık kısmını hemen hemen her sene (pek şaştığını görmedim) “Türkiye’de en çok çalışılmak istenen şirketler” sıralamasının birincisi olan Microsoft’ta değişik kademelerde çalışarak geçirdim. Artık çalışmasam da hala bu şirkete aşığım.

Yazılabilecek, anlatılabilecek çok şey var ama ben sadece beni aşık eden temel birkaç şeyden bahsedeceğim. Bahsedeceklerimin hepsi büyük küçük farketmeksizin her şirketin uygulayabileceği ancak tutarlılık, süreklilik ve güven gerektiren şeyler.

Şirketine aşık çalışanlar yaratmak, para ya da büyüklük ile değil yaklaşım ve tavır ile alakalıdır. Para, büyüklük ya da büyük bir isme sahip olmak bunu sadece destekleyebilir. Şirketlerin isminin büyüklüğüne kanmayın, inanın kimi büyük şirketler bildiğiniz gibi değil, ismine aşık bir şekilde işe başlasanız da bir süre sonra aşkınızdan soğuyabiliyorsunuz.

Aşk dediğin şey her yerde aynı

Bir aşkın oluşabilmesi için gerek şart olan koşullar ne ise, şirketine aşık olmasını sağlamak için şirketlerin hazırlaması gereken ortam ve koşullar da aynıdır. Birincisi, sizi beğenecek, aşık olacak doğru şahsiyeti bulmanız lazım. İkincisi, onu aşık edecek yaklaşım ve tavrı sergilemeniz lazım.

Önce şirketine aşık olacak doğru şahsiyeti bulacaksın

Aşık olmak için etkilenmek gerek. Ya güzelliğinden etkileneceksin, ya aklından. Güzellik geçicidir, akıl kalıcı. Şirketinize aşık olacak şahsiyeti seçerken dikkat etmeniz gereken şeylerden birincisi akıldır. Zeka değil, akıl. Adayın sorulan sorulara doğru ya da yanlış cevap vermesi değil, nasıl cevap verdiği ve cevabını nasıl savunduğu önemlidir. İkincisi, ihtiras ve istek. Yapacağı işe olan ilgisi ve merakı. Bunlar dışındaki kriterler genelde ikincil sırada önemlidir, çünkü eğer akıllı ve istekliyse çalışana her şey öğretilebilir. Microsoft’ta işe alım yaparken esas olarak sadece bu ikisine dikkat ederdik. Bizim işimizden bahsederken gözleri parlıyor mu? Verdiği cevaplara argüman getirdiğimizde nasıl savunuyor? vb.

Sonra aşık edecek tavrı, yaklaşımı ve ilgiyi göstereceksin

Her şirketin ayrı bir şirket kültürü var. Bunu daha şirkete girdiğiniz anda hisseder, ilk ayda %100 anlar ve emin olursunuz. Kendine aşık edecek bir şirket kültürü, doğru bir yaklaşım, doğru tavır (attitude) ve süreklilik ile gelir ve eğer nüfuz ettiyse her çalışanda da bunu hissedersiniz. Sürekli işini düşünen ve kendisinin ve şirketinin başarısı için çalışan insanlar bu tavırın yansımasıdır.

Microsoft’ta kazanan kültürü var. Her birey, her grup kazanan bireyler ve gruplar olarak sanki ayrı ayrı birer yarış teknesi gibi çalışır. Bu sebepledir ki çalışanlara çok önem verilir. İşini en iyi şekilde yapabilmesi için her türlü imkan sağlanır. Herhangi bir bahanesi kalmayan çalışan ise işine ve başarıya odaklanır.

Çalışanını herşeyin önüne koyan tavır, çalışanın şirketini sahiplenmesini destekler. Eh Aşk da sahiplenme ile başlar öyle değil mi?

Pozitif tavır, aşkı besler, geliştirir. Pozitif yaklaşım sorunları birer engel değil halledilmesi gereken problemler olarak görmeyi gerektirir ve engellerden çok fırsatlara odaklanmayı sağlar. Şirkette fırsatlara odaklanma mantığını oturtmak gereklidir. Sorunlar her zaman olacaktır ama fırsatlar her zaman ortaya çıkmazlar. Algıları açık tutabilmek için odaklanmayı fırsatlara yönlendirmek gereklidir. Her bireyde, her kademede.

Önerim; çalışanlar eğer engelleri getiriyor ama beraberinde çözümleri getirmiyorsa dinlemeyin bile. Eğer çözümleri ile birlikte getiriyorsa da ‘sen olsan ne yapardın?’ diye sorup ‘o halde yap’ diye devam edin. Bu sorumluluk ve yetki vermektir. Yetki verin. Eğer yetki verirseniz çalışanlar da işlerini sahiplenirler. Daha evvel de dediğim gibi aşk sahiplenmeyi içerir.

Hatırlıyorum; Microsoft’ta çalıştığım dönemde yeni başlayan ve sadece denileni yapan (hem de çok iyi yapan) bir arkadaşıma müdürüm şunu demişti ‘Burada denileni yapan adam aramıyoruz, denileni yapacak çok insan var etrafta. Senden beklenen, denilenlerin üzerine eklemen ve işini geliştirmen’. Sadece denileni yapan çalışanlar işlerini sahiplenmemiş çalışanlardır. Eğer çalışanlarınız işlerine aşık olursa emin olunbeklediğinizden çok fazlasını alırsınız.

Eleştirel tavır aşkı öldürür. Yapıcı ve geliştirici tavır ise aşkı tetikler, ilgi uyandırır. ‘Bu olmaz’, ‘böyle yapılmaz’ demek yerine ‘böyle olsa daha mı iyi olur?’ yaklaşımı, dahil edici yaklaşım, paylaşımcı tavır çalışanın iddialaşma içgüdüsünü ortaya çıkarmasına engel olur. Şirketin bu tavrı her kademede uygulaması, uygulanması için de çalışanları eğitmesi gereklidir. Bu özellikle bizim toplumumuzda uygulanması oldukça zor olan bir tavırdır. Çünkü biz genelde eleştirmeyi seven, arkasına dayanak bile koyma ihityacı hissetmeyen bir yapıya sahibiz. Bunu kırmak için tutarlılık ve süreklilik şart.

Takip edin, ilgi gösterin ve şımartın. Eğer sizi ve şirketinizi sahiplenmesini isteyip, bunun için gerekli şartları yaratıp siz ilgi göstermiyorsanız o aşk tek yönlü kalacağı için bitmeye mahkum olacaktır. Ancak ilgi gösterirseniz çalışanın aşkı yeşerir. Eğer ileriye yönelik ortak bir hedef koymadıysanız ve hedefe gitmek için çalışıldığını takip etmiyor, ilgi göstermiyorsanız, hedeflere ulaşıldığında ‘teşekkür’ etmiyorsanız, bir noktada çalışan karşılık ilgiyi görmediği için yelkenleri suya indirebilir.

Microsoft’ta hedef koyarken hedeflerin şu kriterlere uygun olmasına dikkat ederdik. (S=Specifik/Belli, M=Measurable/Ölçülebilir, A=Achievable/Başarılabilir, R=Result Oriented/Sonuç Odaklı, T=Time bound/Zaman sınırlı). Kısaca S.M.A.R.T olarak adlandırılan bu kriterlerden herhangi birini içermiyorsa ortak bir hedef, ulaşılmak istenen bir nokta belirlenmemiş demektir. Her zaman aşkı geliştirecek küçük hedefler koyarak aşkı canlı tutabilirsiniz. İlgi gösterdiğinizi ancak takip ederek, haberdar olarak gösterebilirsiniz.

Bunun yanısıra çalışanları şımartmayı unutmayın. Aşk şımartılmak ister. Teşekkür edin, takdir edin. Topluluk önünde yapılan bir takdir, bir teşekkür, arasıra çalışırken omuzuna dokunup ‘Aferin, çok iyi iş yapmışsın’ demeler o kişinin vites değiştirmesini ve daha iyisini yapmasını sağlayacaktır. Sıklıkla ve doğru zamanlama ile yapılmalıdır. Not: Çoğu zaman paradan çok daha etkilidir.

En son yazdım ama, belki de en önemli olan, çalışanı şirketine aşık edecek bir başka unsur ise her aşkta olması gereken Açıklık ve Dürüstlük. Bir ilişkide açıklık ve dürüstlük yoksa, takdir edersiniz ki o ilişki yürümez. Altında o ilişkiyi oluşturan başka unsurlar, çıkarlar aranmalıdır. Çıkar ilişkisi ise ancak daha iyisi çıkana kadar sürecektir.

Küçük hesapları bir yana bırakacaksın

Maliyetlerini arttırmak istemeyen şirketler mutlaka küçük hesaplardan kaçınmalıdır. Küçük hesaplar mide bulandırabilir. Küçük faydaların bedava verilmesi ise o ilişkiyi pozitif yönde etkiler. Açık buzdolabı, araba verilmesi, aile dahil edilen sigortalar vb. Bunlar şu anda şirketlerin bütçesi ölçüsünde çalışanlarına sağladıkları şeyler arasında. Microsoft’ta Microsoft Destek Ekibi diye adlandırılan bir ekip sürekli olarak çalışanların iş rutinlerinde vakitlerini fazlaca alabilecek şeyleri halletmekle uğraşır. Bunun tek amacı vardır, çalışan memnuniyetini yükseltmek. Esasında arka planda şirketin kârı çalışandan daha fazladır. Yüksek ücretli çalışanın kaybedeceği 1 saat yerine daha düşük ücretli çalışanın harcayacağı 1 saatin maliyeti şirketin lehinedir. Çalışanın motivasyonu arttığı gibi işine olan odağı da dağılmamaktadır.

Bütün Aşklar konuşulur

İnsanlar konuşur. Aşkları da, ihanetleri de konuşurlar. Doğru tavırları koyup, herkesin bu tavırları uyguladığı bir şirket kültürü yaratın, şirketini seven, şirketine aşık insanlar yaratın. Onlar konuşsunlar ve en iyiler de sizinle çalışmak istesin. Şirket büyüdükçe sizinle çalışmak isteyenler de büyüyecek ve en iyileri en ucuza alma şansı bulacaksınız.